دستاوردهای انقلاب اسلامی ایران در چهل سالگی

پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال 1357 مهمترین رویداد سیاسی قرن در منطقه و جهان بود. این رخداد عظیم حاوی دستاوردهای بزرگی برای ملت ایران است که این دستاوردها همچنان در حال رویش و ثمردهی است. این پژوهش درصدد است دستاوردهای انقلاب اسلامی را از منظر رهبر انقلاب اسلامی دسته بندی و ارائه کند. برای این منظور بیانات امام خامنه ای در خصوص دستاوردهای انقلاب از ابتدای سال 1368 تاکنون استخراج و در یک تقسیم بندی موضوعی، ارائه شده است.

دستاوردها در نگاهی کلی:
1- معرفت های سه گانه:
1-1- معرفت دینی
1-2- معرفت سیاسی 
1-3- معرفت اخلاقی

2- مسائل اصولی سه گانه نظام و انقلاب:
2-1- استقلال:
2-1-1- اقتصادی
2-1-2- فرهنگی
2-1-3- سیاسی
2-1-4-امنیّتی
2-2- پیشرفت:
2-2-1- علمی
2-2-2- فنّاوری
2-2-3- ‌اخلاقی
2-2-4- مادّی
2-2-5- معنوی
3-2- عدالت محوری:
3-2-1- تلاش برای برقراری عدالت اجتماعی 
3-2-2- ارزش مطلق بودن عدالت
3-2-3- مبارزه با فساد و ظلم
3-2-4- پیشرفت در زمینه عدالت با وجود فاصله داشتن با عدالت آرمانی
3-2-5- رسیدن ضریب جینی پیش از انقلاب از حدود 50 به 38، در سال ۹۴ 
3-2-6- رسیدن عددِ ۴۶ درصد قشر فقیر پیش از انقلاب به ۹/ ۵ درصد در سال ۹۳

3- مولفه های هفت گانه قدرت:
3-1- پیشرفت علمی 
3-2- پیشرفت در نظامیگری
3-3- پیشرفت در سازندگی
3-4- داشتن عزّت بین‌المللی و زیرسلطه نبودن
3-5- وجود استقلال و آزادی
3-6- اعتماد به ‌نفس ملّی با نیروی ایمان
3-7- سپاه و بسیج و جهاد و حرکت های عمومی

* دستاوردهای داخلی:
1- حاکمیت اسلام و ارزش های دینی و معنوی:
1-1- نظام دین مدار
1-2- نظام مبتنی بر تعالیم و هدایت اسلامی
1-3- توحید با معنای عمیق و دقیق و همه جانبه آن
1-4- توجه به کرامت انسان
1-5- اهتزاز پرچم اسلام در کشور
1-6- ایجاد جو قرآنی در کشور
1-7- زایل کردن افسانه جدایی دین از سیاست
1-8- تبدیل نماز جمعه به سنتی پایدار
1-9- رونق گرفتن رسوم و سنت های دینی 

2- مردم سالاری دینی (تبدیل نظام طاغوت‌سالار به نظام مردم‌سالار با الهام از اسلام):
2-1- مردم را در همه‌ امور زندگی، صاحب رأی و تصمیم قرار دادن
2-2- حکومت مردمی به جای حکومت فردی
2-3- تصمیم گیری مردم در مسائل کشور
2-4- نقش آفرینی مردم در مسائل منطقه
2-5- اعطای مردمسالاری حقیقی متکی به ایمان
2-6- دست به دست شدنِ قدرت اجرایی در بهترین شکل و با شیرین‌ترین وضع
2-7- احساس مسئولیت مردم و خروج از وضع بی توجهی به آینده
2-8- آشنا کردن ملت با حقوقشان
2-9- آوردن مردم پای صندوق های رای
2-10- برگزاری پیوسته و بموقع انتخابات 
2-11- حکومت انتخابی به جای موروثی
2-12- فضای انتقاد و تذکر و اصلاح به جای فضای امنیتی
2-13- آوردن هنر و معارف میان مردم

3- پیشرفت همه جانبه و ایجاد انقلاب علمی و رشد و توسعه علم و فناوری در کشور:
3-1- قطب پزشکی و درمان بودن ایران
3-2- رتبه‌ علمی بالا در دنیا:
3-2-1- سهم حدود 2 درصدی تولید علم ایران 
3-3- صاحب رأی در مسائل منطقه 
3-4- دانش بالا در زمینه‌ هسته‌ای 
3-5- دانش بالا در زمینه‌ نانو 
3-6- دانش بالا در زمینه‌ زیست‌فنّاوری 
3-7- دانش بالا در زمینه های مربوط به فضای مجازی 
3-8- پیشرفت در زمینه‌ امنیّت و دفاع
3-9- پیشرفت در زمینه‌ کشاورزی
3-10- پیشرفت در زمینه‌ سلامت 
3-11- پیشرفت در زمینه‌ راه‌های مواصلاتی
3-12- پیشرفت در فنّاوری رادار و صنایع هوافضا
3-13- پیشرفت در علوم زیستی
3-14- ساخت داروهای نوترکیب و رادیوداروهای مهم
3-15- صنعت بسیار مهمّ سلّول های بنیادی
3-16- شبیه‌سازی
3-17- ساخت ابررایانه‌ها
3-18- ایجاد زیرساخت های فنی و مهندسی و صنعتی
3-19- شتاب جمهوری اسلامی در پیشرفت، سیزده برابرِ متوسّطِ جهانی
3-20- پیشرفت در خودباوری و خودکفائی 
3-21- گسترش روحیه تحقیق و شکوفایی استعدادهای انسانی
3-22- گسترش امید و نشاط

4- نهادینه سازی آزادی اسلامی در کشور:
4-1- وجودداشتن آزادی فکر
4-2- وجودداشتن آزادی بیان 
4-3- وجودداشتن آزادی انتخاب 

5- اقتدار، امنیت، عزت ملی و هویت بخشی:
5-1- نجات کشور از شر حکومت استبدادی و سلطنتی موروثی
5-2- ایستادگی در مقابل همه توطئه های ۴۰ سال اخیر 
5-3- افزایش اعتبار و احترام ایران در منطقه و جهان 
5-4- پیروزی در ۸ سال جنگ تحمیلی در مقابل جبهه وسیع دشمنان 
5-5- حفظ تمامیت ارضی کشور
5-6- رفع تحقیرشدگی تاریخی
5-7- اعتماد به نفس ملی و از بین رفتن خودکم بینی
5-8- حفظ عزّت ملی در برابر سیاست توسعه‌طلبی و انحصارطلبی‌ آمریکا
5-9- حفظ هویت ملی
5-10- پایان دادن به دوران ذلت دویست ساله منتهی به انقلاب
5-11- غلبه‌ بر همه‌ چالش های امنیتی
5-12- بی نظیر بودن امنیت ایران در منطقه‌ غرب آسیا
5-13- تبدیل ایران به قدرت موشکی اوّل منطقه
5-14- نجات کامل ایران از منجلاب سلطه:
5-14-1- رهایی رسمی انقلاب ایران از یوغ سلطه به لحاظ جهان‌بینی، فکر، فرهنگ، اقتصاد، سیاست، و همه‌ شئون مدیریّت کشور
5-14-2- مقاومت انقلاب در برابر نظام سلطه با وجود ترور، جنگ، کودتا، تبلیغات، تحریم و ...
5-14-3- هویت بخشی و آرمان بخشی انقلاب و جلوگیری از هضم‌شدن در هاضمه‌ سیاست جهانی و نظام سلطه 
5-15- شکل گیری هویت ایرانی - اسلامی

6- افزایش آگاهی سیاسی مردم و توجه به حقوق زنان: 
6-1- اعطای نگرش عمیق به ملت و باز شدن راه اندیشه
6-2- رشد سیاسی زنان 
6-3- مقابله با تضییع حقوق زن (سوغات غرب برای ایران زمان رضاخان)
6-4- دفاع از حقوق زن ایرانی
6-5- نشان دادن عظمت زن مسلمان در میدان های سیاسی و فرهنگی 
6-6- احیای کرامت زن (از مصادیق استقرار عدالت در نظام اجتماعی ایران)
6-7- تقویت جایگاه زن و استیفای حقوق شرعی و قانونی بانوان در سیاست‌های کلی برنامه پنجم توسعه
6-8- اعتلای منزلت و جایگاه اجتماعی زنان و فرصت‌های عادلانۀ آنان و تأکید بر نقش مقدس مادری

7- دستاوردهای اقتصادی:
7-1- تقویت زیرساخت‌های کشور (راه‌های ارتباطی، سدها، نیروگاه‌ها، بنادر و ... ) 
7-2- افزایش صادرات غیرنفتی
7-3- - دو برابر شدن سرانه‌ ناخالص ملّی نسبت به دوران پیش از انقلاب
7-4- رشد اقتصادی
7-5- رشد انرژی
7-6- کاهش واردات 
7-7- در رده هجدهم بودن شاخص تولید ناخالص داخلی ایران در میان دویست و چند کشور

8- افزایش ظرفیّت جوانان و دانشجویان: 
8-1- وجود ده میلیون جوان فارغ‌التّحصیل دانشگاهی
8-2- وجود بیش از چهار میلیون دانشجوی مشغول به تحصیل (۲۳ برابر اوّل انقلاب)
8-3- بانشاط و زنده بودن محیط دانشجویی:
8-3-1- داشتن نگاه ها و گرایش های مختلف
8-3-2- انگیزه قوی
8-3-3- داشتن احساس هویت اثرگذار

9- ظهور سرداران بزرگ و رشید دفاع مقدس 

10- زنده کردن روحیّه‌ کارهای بزرگ:
10-1- تشکیل جهاد سازندگی
10-2- تشکیل سپاه و بسیج 

* دستاوردهای خارجی:
1- توسعه‌ نفوذ کشور در منطقه وسیع غرب آسیا و شمال آفریقا
2- اثرگذاری در مسائل عمده منطقه 
3- اهتزاز پرچم عزّت و اقتدار ملّت ایران در منطقه

4- تاثیرگذاری بر دیگر ملت ها و انقلاب ها:
4-1- بلندکردن پرچم اسلام و اعتلای جهاد و شهادت
4-2- محدود نشدن به تشکیل نظام جمهوری اسلامی:
4-2-1- عوض کردن تاریخ و گشودن راهی جدید در مقابل بشر
4-3- حرکت اسلامی و آزادیخواهانه مردم مصر 
4-4- قیام مردم تونس
4-5- قیام مردم لیبی
4-6- درس گرفتن فلسطینیان از انقلاب کبیر اسلامی

5- شکستن هیبت استکبار

6- ایجاد سه موج اسلام‌خواهی در دنیا :
6-1- گرایش به اسلام 
6-2- شکست نظام مارکسیستی
6-3- مأیوس شدن از لیبرالیزم غربی، لیبرال دموکراسی غرب و اقتصاد کاپیتالیستی

7- استقلال سیاسی
8- ترویج جرئت مقابله با قدرت های دنیا
9- در هم شکستن خط کشی سلطه گر و سلطه پذیر
10- بیداری دنیای اسلام
11- معرفی ارزش های اسلامی و احکام الهی به دنیا
12- رونق دین و دینداری در دنیا
13- شکل گیری هویت اسلامی برای ملت های مسلمان
14- برافراشتن پرچم اخلاق و معنویت در دنیا
15- سخن گفتن از عدالت و مظلومیت در منبرهای عظیم جهانی
16- زنده شدن امیدها در دل جوامع
17- شکستن کمر تکفیری‌ها در منطقه
18- خنثی کردن نقشه‌های آمریکا در منطقه 
19- کمک عقلانی و منطقی به کشورهای منطقه

20- آشکار کردن ظلم استکبار:
20-1- ظلم استکبار در ایجاد داعش و پشتیبانی مالی و تسلیحاتی کردن از آن
20-2- رسوا کردن ادعاهای آنها درباره حقوق بشر
20-3- رسوا کردن ظلم آنها به فلسطینیان
20-4- رسوا کردن ظلم آنها به مردم یمن
20-5- رسوا کردن تصمیم آمریکایی ها به خشکاندن ریشه مقاومت در غرب آسیا
 

رهبر انقلاب: یکسان سازی قبور شهدا کار غلطی است

حضور در مرقد مطهر امام راحل و گلزار شهدای بهشت زهرا

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر انقلاب اسلامی در آستانه‌ی فرارسیدن دهه‌ی فجر انقلاب اسلامی صبح امروز (چهارشنبه) در حرم مطهر حضرت امام خمینی رحمه‌الله و گلزار شهدای بهشت زهرای تهران حضور یافتند.

• 
• 
  
• 
• 

برچسب‌ها: گلزار شهدا؛ سخن‌نگاشت (لوح عکس و جمله)؛ حضور در بهشت زهرا به مناسبت آغاز دهه فجر؛

لطفاً نظر خود را بنویسید:

حضرت علی(ع) از دیدگاه اندیشمندان غیرمسلمان

حضرت علی (ع) شخصیتی بزرگ و بی بدیل است که در طول تاریخ همواره مورد مدح و ستایش بزرگان قرار گرفته و حتی کسانی که به امامت علی (علیه السلام) باور ندارند نیز ، او را در نوع خود یگانه و بی نظیر می دانند.

باشگاه خبرنگاران- حضرت علی (علیه السلام) شخصیتی بزرگ و بی بدیل است که در طول تاریخ همواره مورد مدح و ستایش بزرگان قرار گرفته و حتی  کسانی که به امامت علی (علیه السلام) باور ندارند نیز ، او را در نوع خود یگانه و بی نظیر می دانند.

مطلبی که پیش رو دارید نمونه‌ای است از گفتار اندیشمندان غیر مسلمان درباره علی (علیه السلام) ... :

بی نظیری علی ( علیه السلام )

مادام دیالافوا ـ سیاح فرانسوی ـ گوید : « احترام علی ( علیه السلام ) در نزد شیعه به منتهی درجه است ، و حقاً هم باید این طور باشد ؛ زیرا این مرد بزرگ علاوه بر جنگ ها و فداکاری ها که برای پیشرفت اسلام کرد ، در دانش ، فضایل ، عدالت و صفات نیک بی نظیر بود ، و نسلی پاک و مقدس هم از خود باقی گذارد . فرزندانش نیز از اوپیروی کردند ، و برای پیشرفت مذهب اسلام مظلومانه تن به شهادت دادند . امیرالمومنین علی ( علیه السلام ) کسی است که همه ی بت هایی را که اعراب ، شریک خدای یگانه می پنداشتند شکست ، و وحدت و یگانه پرستی را تبلیغ کرد . علی کسی است که تمام اعمال و رفتارش نسبت به مسلمانان منصفانه بود . علی ( علیه السلام ) کسی است که تهدید و نویدش قطعی بود . « مادام دیالافوای مسیحی » در ادامه ی این بحث ، خطاب به خود چنین می گوید :

چشمان من ! گریه کنید و اشک های خود را با آه و ناله ی من مخلوط نمایید ! و برای اولاد پیامبر ( صلی الله علیه و آله ) که مظلومانه شهید شدند ، عزاداری کنید » . (1)

علی ( علیه السلام ) دارای بزرگواری و شرافت نفس

ژنرال سرپرسی سایکس ـ از مشاهیر خاورشناسان انگلیسی ـ می گوید : « او [ علی بن ابیطالب ( علیه السلام ) ] از میان خلفا به شرافت و بزرگواری نفس مشهور ، و به غایت مراقب حال زیردستان خود بود . القائات فرستاده ها و نماینده ها در او تأثیری نداشت . به هدیه های آنان ترتیب اثر نمی داد ، با حریف مکار و غدار خود معاویه ابداً طرف نسبت نبود که برای رسیدن به مقصودی که داشت سخت ترین جنایات را مرتکب شده و رذل ترین وسایل را برای پیشرفت خودش بر می انگیخت . دقت و مراقبت های خیلی سخت او [ علی ( علیه السلام ) ] در امانت و دیانت باعث شده بود که اعراب حریص که تمام امپراطوری را غارت کرده بودند از وی ناراضی باشند . لیکن صداقت ، صحت عمل ، دوستی کامل ، ریاضت ، عبادت از روی صدق ، خلوص یا تجرد، وارستگی ، آداب و خصایل محموده ی قابل توجهی که در او وجود داشت حقیقتاً صورت قابل ستایشی به وی داده بود . این که اهالی ایران در او مقام ولایت قایل شده و او را به اصطلاح سرپرست حقیقی و مربی الهی می دانند واقعاً این قاعده قابل تحسین و شایان بسی تمجید است . اگر چه مقام و مرتبه ی او خیلی بالاتر از این ها است » . (2)

تنها راه چاره ، دوست داشتن علی ( علیه السلام )

جانین ـ شاعر آلمانی ـ گوید : « علی ( علیه السلام ) را جز آن که دوست بداریم و شیفته او باشیم چاره ای نداریم ؛ زیرا جوان شریف و بزرگواری بود ، وجدان پاکی داشت که از مهربانی و نیکی لبریز بود ، و قلبش مملو از یاری و فداکاری بود ، و از شیر شرزه شجاع تر بود ، ولی شجاعتی ممزوج با رقت ، لطف ، دلسوزی ، مهر و عاطفه » . (3)

برترین افراد عرب

پروفسور استانسیلاس ـ گوریارد ـ فرانسوی ـ گوید : « معاویه از بسیاری جهات برخلاف قواعد اسلام رفتار کرده است ، چنان که با علی بن ابی طالب ( علیه السلام ) که پس از پیغمبر اسلام ( صلی الله علیه و آله ) بزرگ ترین ، شجاع ترین ، پرهیزگارترین ، فاضل ترین ، و خطیب ترین افراد عرب به شمار می رفت ، در افتاد » . (4)

تخطی نکردن علی علیه السلام از راه راست

جرجی زیدان ـ نویسنده و دانشمند مسیحی عرب ـ گوید : « معاویه و دوستانش برای پیشرفت مقاصد فردی خود از هیچ جنایتی دریغ نداشتند ، اما علی ( علیه السلام ) و همراهان او ، هیچ گاه از راه راست ، و دفاع از حق و شرافت ، تخطی و تجاوز نمی کردند ... » . (5)

بالاتر از مسیح ( علیه السلام )

جرجی زیدان : « اگر بگویم مسیح از علی ( علیه السلام ) بالاتر است عقلم اجازه نمی دهد ، و اگر بگویم علی ( علیه السلام ) از مسیح بالاتر است دینم اجازه نمی دهد » . (5)

پهلوانی در عین دلیری دلسوز و رقیق القلب

بارون کاردایفو ـ دانشمند فرانسوی ـ گوید : « علی ( علیه السلام ) مولود حوادث نبود ، بلکه حوادث را او به وجود آورده بود ؛ اعمال او مخلوق فکر و عاطفه و مخیله ی خود اوست ؛ پهلوانی بود در عین دلیری دلسوز و رقیق القلب ، و شهسواری بود که هنگام رزم آزمایی ، زاهد از دنیا گذشته بود . به مال و منصب دنیا اعتنایی نداشت ، و در حقیقت جان خود را فدا نمود . روحی بسیار عمیق داشت که ریشه ی آن ناپیدا بود و در هر جا خوف الهی او را فرا گرفته بود » . (6)

پای بند دین در حد شور و عشق

ایلیا پاولویچ ـ پطروشفسکی مورخ و خاور شناس روسی ـ گوید : « علی ( علیه السلام ) ، پرورده ی محمد ( صلی الله علیه و آله ) عمیقاً به وی در امر اسلام وفادار بود . علی ( علیه السلام ) تا سر حد شور و عشق پای بند دین ، صادق و راستگو بود . در امور اخلاقی بسیار خرده گیر بود . هم سلحشور بود و هم شاعر ، و همه ی صفات لازمه ی اولیاء الله در وجودش جمع بود ... » . (7)

شجاع بی همتا و قهرمان یکه تاز

بارون کارادوو ـ مورخ و محقق فرانسوی ـ گوید : « علی ( علیه السلام ) آن شجاع هبی همتا و قهرمان یکه تازی بودکه پهلو به پهلوی پیامبر می جنگید. و به اعمال برگزیده و معجزه آسایی قیام نمود ؛ در معرکه ی بدر ، بیست ساله بود که با یک ضرب دست ، یکه سوار قریش را دو نیم کرد؛ در احد شمشیر پیامبر ( ذوالفقار ) را به دست گرفت و بر سرها ، خود ( کلاهخود ) می شکافت و بر تن ها جوشن می درید ، و در یورش بر قلعه های یهود خیبر ، با یک دست دروازه سنگین آهنین را از جای کند ، و آن را بالای سر خود سپر ساخت . و اما پیامبر ( صلی الله علیه و آله ) ، او را بسیار دوست می داشت و به او بسی وثوق داشت . روزی به سوی علی ( علیه السلام ) اشاره کرد و گفت : « من کنت مولاه فعلی مولاه » . (8)

بسیار زیرک و سریع الادراک

جرج جرداق ـ نویسنده ی مسیحی عرب ـ می گوید : « علی بن ابی طالب ( علیه السلام ) ـ در منبر ، با آرامش خاطر و اعتماد کامل به خویشتن و سخن عادلانه ی خود ، می ایستاد و سخن می گفت : او بسیار زیرک و سریع الادراک بود . و راز دل مردم ، هو س ها و خواست های درونی آنان را به خوبی می دانست . دلی داشت مالامال از مهر ، آزادی ، انسانیت و فضیلت ، ... علی بن ابی طالب ( علیه السلام ) با راستی و راست گویی در زندگی شناخته شد و امتیاز یافت » . (9)
« واقعاً سزاوار است که در جهان امروز ، آتش افروزان جنگ ، عوامل و مسببان بدبختی های ملت ها و افراد ، به سخنان و کمک قهرمان اندیشه ی عربی ، بزرگ مرد وجدان انسانی علی بن ابی طالب ( علیه السلام ) گوش فرا دهند و آن ها را حفظ کنند و در مقابل گوینده ی بزرگ آن سخنان ، سر تعظیم فرود آوردند .» (10)

علی ( علیه السلام ) شهید عظمت خود

جرج جرداق در جای دگر کتابش می نویسد : « در نظر من ، فرزند ابوطالب ( علیه السلام ) نخستین مرد عرب بود که با روح کلی ، یار و همنشین بود ؛ علی ( علیه السلام ) شهید عظمت خود شد ؛ او در حالی جان سپرد که نماز را در میان دو لب داشت ، او با دلی سرشار از عشق خدا در گذشت . تازیان ( عرب ها ) قدر و مقام راستین وی را نشناختند تا آن که از همسایگان پارسی آنان مردمانی برخاستند که گوهر و سنگریزه را به خوبی از یکدیگر باز شناختند » . (11)

بیدار کننده بردگان

جرج جرداق مسیحی در بحث « بردگی » نظر علی ( علیه السلام ) و عمر بن خطاب را مقایسه نموده ، می گوید :
« عمر گفت : مردم را چرا به بندگی گرفتید ؟ و در حال که مادرانشان آنان را آزاده زاده اند . این گفتار متوجه اربابان است و جز نصیحتی بیش نیست . ولی علی بن ابی طالب ( علیه السلام ) بردگان را بیدار می کرد و می فرمود :
« بنده ی دیگری مباش که خداوند تو را آزاد آفریده است » بلندی اندیشه را بنگر » . (12)

علی ( علیه السلام ) کشته عدالت

جرج جرداق کلام رسایی درباره عدالت امام علی ( علیه السلام ) دارد : « قتل فی محرابه لعدالته » علی ( علیه السلام ) به خاطر عدالت خویش در محراب نمازش کشته شد » . (13)

متلاطم نشدن دریای وجود علی ( علیه السلام )

جرج جرداق : « آب های عالم ؛ آب حوض ، آب استخر ، آب دریاچه و آب اقیانوس قابلیت تلاطم را دارد ، ولی چیزی که متلاطم نشد ، دریای وجود علی ( علیه السلام ) بود که هیچ کس و هیچ چیزی نتوانست آن را متلاطم کند » . (14)

قطب عالم اسلام

جرج جرداق : « علی بن ابی طالب ، در خرد ، یگانه بود ، او قطب اسلام و سرچشمه ی معارف و علوم عرب بود ، هیچ دانشی در عرب وجود ندارد ، مگر آن که اساسش را علی علیه السلام پایه گذاری کرده ، یا در وضع آن ، سهیم و شریک بوده است » . (15)

سلطنت بردل ها

جرج جرادق : « ای دنیا چه می شود اگر تمام نیروهای خود را فشرده سازی ، و در هر زمان مردی چون علی را ، با خرد و قلب و زبان و ذوالفقارش بیاوری . اگر چه علی ( علیه السلام ) چون امویان بر مردم حکومت نکرد و رسالتش برای چنان حکومتی نبود ، اما حکومت بر دل های مردم پاک سیرت را از دست نداد . ویژگی هایی که او به عنوان یک انسان نمونه و والا داشت ، این شایستگی را به وی داد که بر دل ها سلطنت کند » . (16)

شهید بزرگوار

جرج جرداق ـ ادیب و نویسنده مشهور لبنانی ـ گوید : « علاقه علی ( علیه السلام ) نسبت به مردم ، و محبت و دوستی مردم نسبت به علی ( علیه السلام ) ، گواه آن است که بزرگوار حقیقی ، کسی است که دوستدار نیکی باشد و در راه آن شهید شود ، علی ( علیه السلام ) همان شهید بزرگوار است » . (17)

کوه استوار

جرج جرداق : « آری علی ( علیه السلام ) در گذرگاه تاریخ به عنوان امام حق و نیکی ، همانند کوهی استوار قرار گرفته ، به گونه ای که حوادث کوبنده و بادهای سخت ، آن را متزلزل نمی کند . آنان که با علی بن ابی طالب ( علیه السلام ) دشمنی می کردند هم خود گمراه شدند و هم دیگران را گمراه ساختند و سرانجام سربه زیر خاک فرو بردند و خاموش شدند و از آن ها نام و نشانی ، جز لعن و نفرین اسنان های آگاه باقی نماند .
وجدان پاک انسان ها ، آن ها را از بین رفته و ذلیل می شمارد ، اگر گناه و زشتی و تبه کاری ، در پیشگاه وجدان انسان ، ارزش داشته باشد آن ها هم ارزشی دارند » . (18)

علی ( علیه السلام ) شعله های فروزان در دل ها

جرج جرداق : « علی بن ابی طالب ( علیه السلام ) شعله های فروزان در دل ها ، و حرارتی نیرو بخش در جان ها ، و منطقی شفابخش در عقل ها است . او مستند شناخته و معتقد است که پیامبر ( صلی الله علیه و اله ) اسلام وصیت کرده ، و حتی از صحابه ، قلم و دوات خواسته که حضرت علی ( علیه السلام ) را به جانشینی خود کتباً منصوب کند . ولتر از اجرا نشدن این وضعیت متأسف است و می گوید : آخرین اراده ی پیامبر اسلام ( صلی الله علیه و اله ) اجرا نشد»، زیرا او علی ( علیه السلام ) را به جانشینی خود منصوب کرده بود ، و حال آن که پس از مرگش ، عده ای ابوبکر را برگزیدند » . (19)

یگانه نسخه ی عالم

شبلی شمیل ـ از پیشتازان مکتب مادیگری ـ می گوید : « امام علی ابن ابی طالب ( علیه السلام ) بزرگ بزرگان ، یگانه نسخه ای است که نه شرق و نه غرب ، نه در گذشته و نه در امروز صورتی مطابق این نسخه ندیده است » . (20)

همانند پیامبران (علیه السلام)

جبران خلیل جبران ـ یکی از بزرگترین نویسندگان و متفکران مسیحی عرب ـ می گوید : « من معتقدم که فرزند ابوطالب نخستین عرب بود که با روح کلی ، رابطه برقرار کرد . او نخستین شخصیت از عرب بود که لبانش نغمه ی روح کلی را در گوش مردمی طنین انداز نمود که پیش از او نشنیده بودند ... او از این دنیا رخت بر بست در حالی که رسالت خود را به جهانیان نرسانیده بود . او چشم از این دنیا پوشید مانند پیامبرانی که در جوامعی مبعوث می شدند که گنجایش آن پیامبران را نداشتند ، و به مردمی وارد می شدند که شایسته ی آن پیامبران نبودند ، و در زمانی ظهور می کردند که زمان آنان نبود . خدا را در این کار حکمتی است که خود داناتر است » . (21)

شهید عدالت

کارلایل ـ فیلسوف بزرگ انگلیسی ـ می گوید : « ما را نمی رسد جز آن که علی ( علیه السلام ) را دوست بداریم و به او عشق بورزیم ، چه او جوان مردی است بس عالی قدر و بزرگ نفس ، از سرچشمه ی وجدانش خیر و نیکی می جوشید ، از دلش شعله های شور و حماسه زبانه می زد ، شجاع تر از شیر ژیان بود ولی شجاعتی ممزوج با لطف ورحمت و عواطف رقیق و رافت ... در کوفه کشته شد ، شدت عدلش موجب این جنایت گردید ، چنانکه هر کس را ماند خود عادل می دید ، پیش از مرگش درباره ی قاتل خود گفت : و اگر زنده ماندم خودم نمی دانم [ با ضارب چه کار کنم ] و اگر در گذشتم کار به دست شما است ، اگر خواستید قصاص نمایید در برابر یک ضربت تنها زنید ، اگر در گذرید به تقوا نزدیک تر است . (22)

علی ( علیه السلام ) مظهر حق

میخائیل نعمیه ـ نویسنده صاحب نظر و متفکر مسیحی عرب ـ می گوید : « قدرت نمایی و قهرمانی امام علی ( علیه السلام ) تنها در حدود میدان های جنگ نبود ، قهرمانی بود در صفای بصیرت ، و طهارت وجدان ، و سحر بیان ، و حرارت ایمان ، و عمق روح انسانیت ، و بلندی همت ، و نرمی طبیعت ، و یاری محروم و رهایی مظلوم از چنگال متجاوز و ظالم ، و فروتنی برای حق به هر صورت و مظهری که حق برایش تجلی نماید ، این نیروی قهرمانی همیشه محرک و انگیزنده است گر چه روزگارها از آن بگذرد ...

دانشمندان غربی پای منبر علی ( علیه السلام )

نویسیان ـ دانشمند مسیحی ـ می گوید : « اگر امام علی ( علیه السلام ) این خطیب با عظمت و این گوینده ی زبر دست ، امروز در همین عصر ، بر منبر کوفه می نشست ، شما می دیدید که مسجد کوفه با آن همه وسعت ، از مردم مغرب زمین و دانشمندان جهان برای استفاده از دریای خروشان علم علی ( علیه السلام ) موج می زد » . (23)

شیر خدا

واشنگتن ارونیک ـ محقق و نویسنده آمریکایی ـ می گوید : « علی ( علیه السلام ) از برجسته ترین خانواده های نژاد عرب ، یعنی قریش بود . او دارای سه خصلت بزرگ : شجاعت ، فصاحت ، و سخاوت بود . روح دلیر و شجاع او بود که او را شایسته عنوان ( شیرخدا ) نمود ، لقبی که پیغمبر ( صلی الله علیه و آله ) به او عطا فرمود» . (24)

ستاره درخشان علم و ادب

دکتر بولس سلامه ـ ادیب و حقوق دان بزرگ مسیحی ـ می گوید : « علی ( علیه السلام ) به مقامی رسیده است که یک دانشمند ، او را ستاره درخشان آسمان علم و ادب می بیند ، و یک نویسنده برجسته ، از شیوه نگارش او پیروی می کند ، و یک فقیه ، همیشه بر تحقیقات و ابتکارات او تکیه دارد . علی ( علیه السلام ) در قضاوت های خود استثنایی قایل نمی شد ، و به طور مساوی آنچه را که شایسته بود حکم می کرد ، و تفاوتی میان ارباب و بنده نمی گذاشت . علی ( علیه السلام ) همواره از وضع رقت بار یتیمان و فقیران بسیار متأثر و غمگین می شد » . (25)

دانشمند بی نظیر اسلام

رودلف زیگر ـ محقق و نویسنده آلمانی ـ می گوید : « در صدر اسلام علی ابن ابی طالب ( علیه السلام ) ، یکی از دانشمندان بی نظیر اسلام بود . علی ( علیه السلام ) در کشورهای دیگر به خصوص در ایران به خوبی شناخته می شد در حالی که مردی جوان به شمار می آمد ، و کمتر اتفاق می افتاد که یک دانشمند جوان بتواند در خارج از زادگاه خویش معروفیت و احترام پیدا کند » . (26)

نمونه کامل تقوی

ویل دورانت ـ خاورشناس مشهور انگلیسی ـ می گوید : « علی ( علیه السلام ) در جوانی ، نمونه کامل تواضع ، تقوا ، نشاط و اخلاص ، در راه دین است . خوش منظر و نیکو خصال ، و پر اندیشه و درست پیمان بود » . (27)

دروازه ی شهر علم

لامنس ـ خاورشناس معروف بلژیکی ـ می گوید : « برای علی ( علیه السلام ) این بس است که تمام اخبار و معارف اسلامی ، از او سرچشمه می گیرد ، او حافظه و نیروی شگفت انگیزی داشته است . همه علما و دانشمندان ، اخبار و احادیث خود را برای وثوق و اعتبار به او می رسانند . علمای اسلام از مخالف و موافق ، از دوست و دشمن ، مفتخرند که گفتار خود را به علی ( علیه السلام ) مستند کنند ؛ چه گفتار او حجیت قطعی داشت و او دروازه ی شهر علم بود ، و با روح کلی پیوستگی کامل داشت » . (28)

دریا فضایل

رینولدالین نیکلسون ـ محقق و خاورشناس معروف انگلیسی ـ می گوید : « علی ( علیه السلام ) برجستگی ها و فضایل بسیار داشت . او هوشیار ، دور اندیش ، شجاع ، صاحب رای ، حلیم ، وفادار و شریف بود » . (29)

علی ( علیه السلام ) مرد عقیده و احتجاج

ابوالفرج اهرون مشهور به ابن العبری ـ مورخ و دانشمند مسیحی ـ می گوید : « علی ( علیه السلام ) بود که در عصر خلفا ، خلأ ناشی از فقدان حضرت رسول اکرم ( صلی الله علیه و آله ) را جبران نمود . او مبارزات عقیدتی را ، پس از پیغمبر ( صلی الله علیه و آله ) بر عهده داشت . احتجاجات و مناظرات آن حضرت ، در تاریخ گواه این مدعی است .
وجود مقدس حضرتش ، در کنار خلفا ،خلأیی را که از فقدان مقام والای نبوی حاصل شده بود ، پر می کرد و کتاب های شیعه و سنی ، سرشار است از این گونه مسایل ، و نمونه بارزش سخن عمر : « لولا علی لهلک عمر» است ؛ که حداقل هفتاد بار آن ، در تاریخ ضبط گردیده است » . (30)

پی نوشت :

1. اسد علیزاده ، اکبر ، امام علی علیه السلام از نگاه اندیشمندان غیر شیعه ، ص 100 -101 .
2. همان ، ص 101 - 102 .
3. سراج ، محمد ابراهیم ، امام علی علیه السلام خورشید بی غروب ، ص 324 .
4. همان .
5. همان ، ص 325 .
6. کریم خانی ، صمدانی ، علی علیه السلام فرانسوی ادیان ، ص 16 .
7. سراج ، محمد ابراهیم ، امام علی علیه السلام خورشید بی غروب ، ص 325 .
8. همان ، ص 331 .
9. همان ، ص 333 .
10. جرج جرداق ، امام علی علیه السلام صدای عدالت انسانی ، ترجمه ی هادی خسرو شاهی ، ج 4 ، ص 468 .
11. همان ، ص 467 .
12. جرج جرداق ، الأمام علی علیه السلام صوت العداله الأنسانیه ، ج 5 ، ص 1222.
13. جرج جرداق ، امام علی علیه السلام صدای عدالت انسانی ، ترجمه ی هادی خسرو شاهی ، ج 1 ، ص 227 .
14. مظاهری ، حسین ، چهارده معصوم ، ص 49.
15.همان ، ص 52 .
16.جرج جرداق ، الأمام علی علیه السلام صوت العداله الأنسانیه ، ج 1 ، ص 103 .
17. رهبر ، محمد تقی ، علی علیه السلام ابر مرد مظلوم ، ص 292 .
18. جرج جرداق ، امام علی علیه السلام صدای عدالت انسانی ، ترجمه هادی خسرو شاهی ، ج 6 ، ص 716 .
19. همان ، ص 716 - 717 .
20. جمعی از دبیران ، داستان غدیر ، ص 293 .
21. جعفری ، محمد تقی ، ترجمه و تفسیر نهج البلاغه ، ج 1 ، ص 171 .
22. عبدالفتاح عبد المقصود ، الأمام علی بن ابی طالب علیه السلام ، ج 1 ، مقدمه ، ترجمه ی سید محمد مهدی جعفری ، ص سیزده .
23. همان ، ص پانزده .
24. رضایی ، عبدالرحمن ، در آستانه آفتاب ، ص 39 .
25. کریم خانی ، صمدانی ، علی علیه السلام فراسوی ادیان ، ص 15 .
26. همان ، ص 20 .
27. همان ، ص 23 .
28. همان ، ص 24 .
29. همان ، ص 25 .

عوامل پیروزی انقلاب اسلامی

ای مسلمانان جهان که به حقیقت اسلام ایمان دارید، بپا خیزید و در زیر پرچم توحید و در سایه تعلیمات اسلام، مجتمع شوید و دست خیانت ابرقدرتان را از ممالک خود و خزاین سرشار آن کوتاه کنید، و مجد اسلام را اعاده کنید، و دست از اختلافات و هواهای نفسانی بردارید که شما دارای همه چیز هستید. بر فرهنگ اسلام تکیه زنید و با غرب و غربزدگی مبارزه نمایید و روی پای خودتان بایستید و بر روشنفکران غربزده و شرقزده بتازید و هویت خویش را دریابید و بدانید که روشنفکران اجیرشده بلایی بر سرملت و مملکتشان آورده اند که تا متحد نشوید و دقیقاً به اسلام راستین تکیه ننمایید، بر شما آن خواهد گذشت که تا کنون گذشته است. امروز زمانی است که ملتها چراغ راه روشنفکرانشان شوند و آن را از خود باختگی و زبونی در مقابل شرق و غرب نجات دهند که امروز روز حرکت ملتهاست و آنان هادی هدایت کنندگان تاکنوند. بدانید که قدرت معنوی شما بر همه قدرتها چیره خواهد شد و قریب یک میلیارد جمعیت شما با خزاین سرشار و ثروت بی پایان می تواند تمام قدرتها را در هم شکند. نصرت کنید خدا را تا نصرت دهد شما را. ای اقیانوس بزرگ مسلمانان، خروش برآورید و دشمنان انسانیت را در هم شکنید؛ که اگر به خدای بزرگ رو آوردید و تعلیمات آسمانی را وجهه خود قرار دهید، خدای تعالی و جنود عظیم او با شماست.

بازدید : 1685

منبع : آیین انقلاب اسلامی، گزیده ای از اندیشه و آرای امام خمینی «س»، متن ج 1، ص: 215 , موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى( ره)

مشیت الهی

اتکال به خدا

ما به قدرت طبیعی بر این مشاکل و بر این مصیبتهایی که وارد شده است فائق نیامده ایم؛ برای اینکه قدرت ما به حَسَب طبیعتْ یک قدرت بسیار ناچیزی بود در مقابل قدرتهای بسیار بزرگ مثل قدرت امریکا و قدرت شاه سابق، با آن ابزاری که اینها در دست داشتند. ما به اینها که غلبه کردیم، ملت ما که در این نهضت پیروز شد، این فقط برای اتکال به خدا بود. در ملت ما یک تحولی حاصل شد که آن تحول سابقه نداشت؛ آن تحول اینطور بود که شهادت را برای خودشان فوز عظیم می دانستند. جوانهای ما الآن هم پیش من می آیند، بعضی از آنها، و می گویند که شما دعا کنید که ما شهید بشویم! این رمزِ پیروزی بود که همان طوری که در صدر اسلامْ مسلمین با این رمز پیش بردند، ملت ما هم با این رمز پیش برد؛ و با این رمز است که ملتها می توانند پیش ببرند.

امدادهای غیبی

ما می دانیم که این انقلاب بزرگ که دست جهانخواران و ستمگران را از ایران بزرگ کوتاه کرد، با تأییدات غیبی الهی پیروز گردید. اگر نبود دست توانای خداوند امکان نداشت یک جمعیت 36 میلیونی با آن تبلیغات ضداسلامی و ضد روحانی خصوص در این صد سال اخیر و با آن تفرقه افکنیهای بیحساب قلمداران و زبان مُزدان در مطبوعات و سخنرانیها و مجالس و محافل ضداسلامی و ضدملی به صورت ملیت، و آنهمه شعرها و بذله گوییها، و آنهمه مراکز عیاشی و فحشا و قمار و مسکرات و مواد مخدره که همه و همه برای کشیدن نسل جوان فعال که باید در راه پیشرفت و تعالی و ترقی میهن عزیز خود فعالیت نمایند، به فساد و بی تفاوتی در پیشامدهای خائنانه، که به دست شاه فاسد و پدر بی فرهنگش و دولتها و مجالس فرمایشی که از طرف سفارتخانه های قدرتمندان بر ملت تحمیل می شد، و از همه بدتر وضع دانشگاهها و دبیرستانها و مراکز آموزشی که مقدرات کشور به دست آنان سپرده می شد، با به کار گرفتن معلمان و استادان غربزده یا شرقزده صددرصد مخالف اسلام و فرهنگ اسلامی بلکه ملی صحیح، با نام «ملیت» و «ملی گرایی»، گرچه در بین آنان مردانی متعهد و دلسوز بودند، لکن با اقلیت فاحش آنان و در تنگنا قرار دادنشان کار مثبتی نمی توانستند انجام دهند و با اینهمه و دهها مسائل دیگر، از آن جمله به انزوا و عزلت کشیدن روحانیان و با قدرت تبلیغاتْ به انحراف فکری کشیدن بسیاری از آنان، ممکن نبود این ملت با این وضعیت یکپارچه قیام کنند و در سرتاسر کشور با ایده واحد و فریاد «اللَّه اکبر» و فداکاریهای حیرت آور و معجزه آسا تمام قدرتهای داخل و خارج را کنار زده و خودْ مقدرات کشور را به دست گیرد. بنابراین شک نباید کرد که انقلاب اسلامی ایران از همه انقلابها جدا است: هم در پیدایش و هم در کیفیت مبارزه و هم در انگیزه انقلاب و قیام. و تردید نیست که این یک تحفه الهی و هدیه غیبی بوده که از جانب خداوند منان بر این ملت مظلوم غارتزده عنایت شده است.

ایمان و وحدت

روی موازین مادی، روی موازین عادی باید با یک یورش، ما از بین رفته باشیم. باید همه ما یک لقمه آنها باشیم! لکن قدرت ایمان، پشتیبانی خدای تبارک و تعالی، اتکال به ولی عصر- سلام اللَّه علیه- شما را پیروز کرد. برادران من! از یاد نبرید این رمز پیروزی را. این وحدت کلمه ای که در تمام اقشار ایران پیدا شد معجزه بود. کسی نمی تواند این را ایجاد کند؛ این معجزه بود. این امر الهی بود. این وحی الهی بود نه کار بشر. رمز پیروزی شما اول ایمان ثابت؛ و بعد وحدت کلمه. این دو مطلب را حفظ کنید.

اسلامخواهی و ساده زیستی مردم

تحول ملت

همین جور تحولی که ملت ما در ظرف مدت کمی پیدا کرد؛ یک نحو تحول معجزه آسا که یک روز از پاسبان حساب می بُرد، بازارهای بزرگ ما از پاسبان حساب می بردند، یک روز هم از شخص اول مملکت حساب نبردند! یک روز جرأت نمی کردند که توی خانه شان اسم شاه را به ناگواری ببرند، یک روز هم در خیابانها ریختند و گفتند مرگ بر این [شاه ]! همچو متحول شد. کی این کار را کرد؟ اسلام، قوت ایمان. و الّا انسان که نمی تواند این کار را بکند. کار من و تو و اینها نیست که! کار اسلام است.

قیام ملت

من دولتهای عربی را بیش از پانزده سال است که نصیحت کردم که با هم متحد بشوند و «قدس» را نجات بدهند، و هیچ ابداً در آنها اثر نکرد؛ برای اینکه در فکر این مسائل نیستند. آنها اگر صحبتی هم از این مسائل بکنند، همان صحبتهایی است که شاه سابق ما راجع به پیشرفتها می کرد و راجع به «تمدن بزرگ» می کرد! اینها هیچ یک به فکر امتها نیستند؛ امتها خودشان باید به فکر خودشان باشند. اگر ما بنا بود که بنشینیم تا برای ما دولتها کار بکنند، حالا باز همان عقب ماندگی را داشتیم و باز شاه سابق بر ما حکومت می کرد. ما به قوّت ایمان که در شَعْب ما حاصل شد- با آن قوّت ایمان با این ابرقدرتها مخالفت کردیم و بحمداللَّه پیروز شدیم و دست آنها را کوتاه کردیم. شما اگر بخواهید به مشکلات خودتان پیروز بشوید، اگر بخواهید قدس را نجات بدهید، اگر بخواهید فلسطین را نجات بدهید، اگر بخواهید مصر را نجات بدهید و سایر ممالک عربی را نجات بدهید از دست این عمال، از دست اجانب، ملتها باید قیام بکنند؛ باید ملتها این کار را انجام بدهند؛ ننشینند که دولتها بر این مسائل وارد بشوند. آنها روی مسائلی که برای خودشان صرفه دارد عمل می کنند.

ملتها باید قیام کنند؛ و ملتها باید «رمز» را بفهمند که رمز پیروزی این است که «شهادت» را آرزو بکنند و به حیات، حیات مادی، دنیایی، حیوانی، ارزش قائل نباشند. این رمز است که ملتها را می تواند پیش ببرد، این رمزی است که قرآن آورده است و ملتهای عرب را، در صورتی که در کمال ضعف بودند، بر دولتهای بزرگ سلطه داد. قرآن انسان ساخت؛ یک انسان الهی ساخت که با آن قدرت الهی پیشبرد کرد، و کمتر از نیم قرن بر امپراتوریها غلبه کرد. باید این رمز را پیدا کرد: باید تابع قرآن شد. باید «انسان قرآنی» ایجاد کرد. ملتها باید «صورت قرآن» بشوند تا بتوانند پیش ببرند. اگر بخواهند خودشان با دسته بندیهای سیاسی، با اجتماعات عادی، با اجتماعات جمعیتهای صوری بخواهند پیش ببرند، تا آخر هم نخواهند برد. باید همه مجتمع بشوند و یک انسان الهی بشوند، یک انسانی بشوند که برای خدا جهاد بکنند. اگر همچو شد پیش خواهند برد. و من توصیه می کنم به همه اقشار انسانی و به همه اقشار مسلمین و به همه اقشار عرب که اگر بخواهند اینها غلبه کنند بر مشکلاتشان، باید تربیت اسلامی بشوند؛ باید روی نقشه اسلام حرکت کنند؛ قرآن هادی آنها باشد، «امام» آنها باشد. اگر اینطور بشود غلبه خواهند کرد بر همه امور، و اگر اینطور نباشد و بخواهند روی موازین عادی و روی موازین- عرض می کنم که- سیاسی و اینها بخواهند پیش ببرند، دولتها همیشه مقدمند بر اینها، و [ملتها] هم پیش نخواهند برد.

شهادت طلبی رمز پیروزی

باید ببینیم که چه شد که اسلام در صدر اول با یک جمعیت کمی و با یک دست خالی، که هیچ ساز و برگ جنگی نداشتند، قریب نیم قرن گذشت و معموره را فتح کردند، و چه شد که مسلمین بعدها با اینکه جمعیتهایشان خیلی زیاد و ساز و برگ جنگی هم دارند و از حیث ذخایر هم غنی هستند و مع ذلک همه چیزشان را از دست داده اند. این چه شد که آنها آنطور، و ما اینطور؟ علت این است که در صدر اسلام افرادی که با رسول اکرم- صلی اللَّه علیه و آله و سلم- بیعت کرده اند و افراد کمی بوده اند، لکن متعهد به مسلک خودشان و معتقد به اسلام و برای آنها مطرح نبود اینکه زندگی بکنند، ولو با هر ذلت و زحمت، اینها شهادت را برای خودشان

سعادت می دانستند، و این روحیه که در آنها بود آنها را غلبه داد بر روم و ایران، دو امپراتوری بسیار بزرگ- که آن دو امپراتوری روم و ایران هر دو قویتر از حالای این دو معموره است. و بعدها مسلمین کم کم آن قدرت ایمان را از دست دادند، و وارد شدند در شئون دنیا و دلبستگی به همین مادیات. و آنهایی هم که می نشستند و صحبت می کردند، و حالا هم که ما اجتماع می کنیم و صحبت می کنیم، بحثهای عددی است؛ یک بحثهایی نیست که سازنده باشد. در این ممالک اسلامی، که ممالک بسیار وسیعی هستند و قدرتهایی هم دارند، وقتی که انسان ملاحظه می کند می بیند که مسئله شعر و خطابه و فلسفه؛ و آنهایی که دیگر خیلی چیز هستند، عرفان و امثال اینها مطرح است؛ آن چیزی که در صدر اسلام رمز پیروزی بود اصلًا مطرح نمی شود. اگر آنکه در صدر اسلام در اصحاب رسول خدا- صلی اللَّه علیه و آله و سلم- و لشکر اسلام بود، عشر او در این ممالک اسلامی بود، قدرتی بودند که بر تمام ابرقدرتها مقدّم بودند، لکن بکلی آن روحیه ایمان را از دست دادند و آن که خیلی مؤمن بود آن بود که مسجد برود، و از مسجد برگردد منزل و دعا بخواند. دیگر آن جهاتی که در صدر اسلام مطرح بود اصلًا در بین ممالک اسلامی مطرح نیست، الآن هم مطرح نیست.

تحول نفوس

إِنَّ اللَّهَ لا یغَیرُ ما بِقَوْمٍ حَتَّی یغَیرُوا ما بِأَنْفُسِهِمْ یک واقعیتی است، و دستوری. واقعیت به این معنا که تغییراتی که در یک ملتی، یک قومی، حاصل بشود، این منشأ یک تغییرات تکوینی، تغییرات جهانی، تغییرات موسِمی می شود. و دستور است به اینکه تغییراتی که شما می دهید تغییراتی باشد که آن تغییرات دنبالش یک تغییراتی به نفع شما باشد.

شما ملاحظه کردید که این پیشرفتی که ملت ایران کرد مرهون آن تغییری بود، تحولی بود که در نفوس پیدا شد. ما یک قومی بودیم، ملت ما یک قومی بودند که به واسطه تبلیغات سوئی که در طول تاریخ شده بود و به واسطه سلطه همه جانبه اجانب و دست نشاندگان اجانب به یک صورتی درآمده بود که این صورتْ پذیرش این رژیم سابق را می کرد. یعنی یک تغییر حالاتی به واسطه آن تبلیغات و به واسطه آن تربیتهای فاسدی که شده بود، در ملت ما حاصل شده بود که به واسطه این تغییر و تحول پذیرش ظلم و رژیم ستمگر و طاغوت و بستگان به طاغوت و اربابهای طاغوت را فراهم می کرد. تغییری بود که از فطرت سالم انسانی متحول شده بود به یک انسان غیر سالم، مریض؛ افراد، مریض شده بودند. قلمها قلمهایی بود که بر ضد مصالح ملت و بر وِفْق مصالح طاغوت به کار می رفت. نطقها و قلمها و قدمها و گفتار و کردار- همه طوری بود که از آن فطرت تغییر کرده بود. وقتی از آن فطرت تغییر کرد، آن وقت یک تغییرات کوْنی هم حاصل شد. و آن سلطه اجانب بود.

و بحمداللَّه در این نهضت تغییر و تحول از آن طرف شد؛ یعنی یک ملت تحت فشار که در طول تاریخ با این فشار خو گرفته بود و پذیرفته بود این ظلم را و پذیرفته بود این چپاولگری را، در یک مدت کوتاهی متحول شد به یک ملتی که پذیرش هیچیک از این ظلمها را دیگر نداشت؛ یعنی همچو طغیانی کرد این ملت برخلاف دستگاه ظلم که از آن بچه های کوچکش تا آن خواهرهای محترمه و برادرها، جوان و پیر، دارای هر شغل که بودند، از همه

چیز دست برداشتند و ریختند در خیابانها و در کوچه ها و فریاد زدند ما نمی خواهیم این رژیم را و فریاد «اللَّه اکبر» و اینکه این رژیم را نمی خواهیم. پس، قوم ما یک تحولی پیدا کرد، تغییر پیدا کرد؛ تا این تغییر حاصل نشده بود، تغییر نفسانی حاصل نشده بود، این قوم مورد تغییر واقعی- که رفتن یک رژیم طاغوتی و آمدن یک رژیم که ان شاءاللَّه اسلامی باشد، این معنا حاصل نمی شود. پس، خدای تبارک و تعالی تغییر نمی دهد، مگر اینکه ما خودمان تغییر بدهیم خودمان را. اگر خودمان را تغییر دادیم در جانب پذیرش ظلم، یک ظالم به ما مسلط می شود؛ این طبیعی است. چنانچه خودمان را تغییر دادیم برای دفاع از کشور خودمان، دفاع [در مقابل ] چپاولگری، دفاع [در مقابل ] ظلم و ستمگری، خداوند اسبابش را فراهم می کند، چنانچه دیدید؛ یعنی هم آن طرفش را ما دیدیم؛ هم این طرفش را. آن طرفش را دیدیم که سالهای طولانی همه قشرهای ملت در زحمت بودند و تحت فشار ظلم بودند. و آن این بود که از آن فطرت اصلی- که فطرت اللَّه بود- بیرون آمده بودند، و یک فطرت [و] خوی دیگری به خودشان راه داده بودند و یک تربیت دیگری پیدا کرده بود. نفوسشان آماده شده بود برای پذیرش هرچه توسری خوردن. هرکس هر جا بیاید تو سَرِمان بزند، هیچ نزنیم و بی تفاوت باشیم! مستشار از امریکا می آید بپذیریم. هرچه می شود ما پذیرش کنیم، حالت پذیرش داشته باشیم. هر که دستش را بلند کند سرمان را زیرش بگیریم یا صورتمان را بگیریم بزند. این یک حالتی بود که به واسطه تحت فشار بودن طولانی به مدت طولانی، و تبلیغاتی که از این طرف و آن طرف شده است، که همه چیز شما باید کنار برود و همه چیز امریکا باید روی کار بیاید، این اسباب این شده بود که خداوند

تغییر داده بود. موافق تغییری که شما در فطرتتان داده بودید، آن هم تغییر داده بود. وقتی که ملت ما بیدار شد، و به برکت اسلام بیدار شد، و خودش را تغییر داد، متحول شد؛ یعنی آن کسی که از یک پاسبان می ترسید مقابل امریکا ایستاد، آن کسی که یک پاسبان وقتی می آمد توی بازارش می گفت ببندید می بستند، بیرق بزنید می زدند، هیچ برای خودشان قائل نبودند که یک چون و چرایی بکنند، ریختند توی خیابانها و گفتند که «مرگ بر این شاه»! این تحول روحی بود. این تحولِ «ما بِأنْفُسِکمْ». إِنَّ اللَّهَ لا یغَیرُ ما بِقَوْمٍ حَتَّی یغَیرُوا ما بِأَنْفُسِهِمْ تغییر دادید «ما بِأَنْفُس» خودتان را؛ یعنی آن حال پذیرش ظلم، متبدّل شد به حال عدم پذیرش. یک حالِ اینکه دیگر زیر بار این ظلم نمی خواهیم برویم. این طور که شد، تأیید کرد خدای تبارک و تعالی. و شما ظالم را بیرون کردید.

این حال را حفظ کنید. الآن متوجه باشید که این حال حفظ بشود؛ یعنی این تغییری که به سبب توفیق الهی حاصل شد و نفوس شما تغییر کرد به یک نفوسی که شهادت را برای خودتان فَوْز می دانید، و ذلّت و تبعیت را برای خودتان ننگ می دانید، این حال حفظ بشود. مادامی که این حال حفظ شد، خداوند همین را حفظش می کند. اگر خدای نخواسته «ما بأنفسِ» ما دوباره برگردد به حال اول، باز دوباره حال اول می شویم. این یک سنت الهی است که کارهایی که می شود روی اسباب و مسببات، خدای تبارک و تعالی کار می کند، اسباب و مسببات، است. وقتی که شما خودتان مهیا شدید برای اینکه زیر بار ظلم بروید، ظالم پیدا می شود، این سبب می شود که ظالم پیدا بشود. هرچه بیشتر ما خضوع بکنیم برای ظالم، ظالم بیشتر فشار می آورد. وقتی که مهیا بشویم برای جلوگیری از ظالم، ظالم عقب می نشیند. هرچه زیادتر

فشار بیاورید، او عقبتر می نشیند. یک قدم شما که عقب بنشینید، او جلو می آید. یک قدم شما جلو بروید، او عقب می رود. این سنت الهی است، و مطلبی بود که با تجربه، خودِ شما ثابت کردید که شما وقتی قدمها را برداشتید طرف اینکه طاغوت نباید باشد، رفت از بین و تمام شد؛ بساطشان را برچیدند و رفتند.

ساده زیستی و نفی اشرافیت

اگر بخواهید بی خوف و هراس در مقابل باطل بایستید و از حق دفاع کنید و ابرقدرتان و سلاحهای پیشرفته آنان و شیاطین و توطئه های آنان در روح شما اثر نگذارد و شما را از میدان به در نکند، خود را به ساده زیستن عادت دهید و از تعلق قلب به مال و منال و جاه و مقام بپرهیزید. مردان بزرگ که خدمتهای بزرگ برای ملتهای خود کرده اند اکثر ساده زیست و بی علاقه به زخارف دنیا بوده اند. آنها که اسیر هواهای پست نفسانی و حیوانی بوده و هستند برای حفظ یا رسیدن به آن تن به هر ذلت و خواری می دهند؛ و در مقابل زور و قدرتهای شیطانی خاضع، و نسبت به توده های ضعیف ستمکار و زورگو هستند. ولی وارستگان به خلاف آنانند. چرا که با زندگانی اشرافی و مصرفی نمی توان ازرشهای انسانی- اسلامی را حفظ کرد. جوانان ایران و زنان و مردان که در زمان طاغوت با تربیت طاغوتی بار آمده بودند هرگز نتوانستند با قدرت طاغوتی مقابله کنند. ولی آنگاه که به دست توانای حق- جل و علا- به انسان انقلابی دور از علایق شیطانی متحول شدند آن قدرت عظیم را سرکوب کردند. دستهای جنایتکاری که جوانان عزیز را در رژیم سابق به مراکز فساد کشاند و از انسانهای آزاد، عروسکهای مصرفی تراشید انگیزه و نقشه شان این بود که هر خیانتی که در کشور واقع می شود و هر چه به سر ملت و ذخایر ارزنده آن می آید و هر چه زنجیرهای استعمار به دست و پای مردم محکمتر می شود، در مقابل بی تفاوت باشند یا به حمایت همان رویه برخیزند. امروز هم قشر فعال در جبهه ها و پشت جبهه ها همان طبقات محروم ساده زیست هستند. و در بین آنان از آن وابستگان و دلبستگان به علایق دنیا اثری نمی بینید.

وحدت اقشار ملت

وحدت روحانی و دانشگاهی

از اینکه احساس می کنم طبقات جوانان غیور دانشجوی قدیم و جدید داخل کشور و خارج و روشن ضمیران سایر طبقات ملت شریف مسلمان- ایدهم اللَّه تعالی- از خواب گران چند صد ساله که به نغمه های خواب آور عمال خبیث استعمار بر ملتها غلبه کرده بود، بیدار شده اند و در فکر چاره هستند، و از پیوستگی دانشجویان مدارس قدیم و دانشگاهها و همکاری آنها و سایر طبقات بیدار در این نهضت مقدس اسلامی که به خواست خداوند متعال منتهی به قطع ایادی اجانب و استعمارگران و هدم بنیان استعمارخواهان و غربزدگان خواهد شد، احساس مسرت و سربلندی می کنم.

این پیوستگی، قدم اول است که به رغم اجانب و نوکرهای چشم و زبان بسته آنها، در راه آزادی ملتهای زیر دست برداشته شده، و اساس و زیر بنای شکست نهایی چپاولگران و عمال خبیث کسانی است که با تبلیغات مسموعه، سالیان دراز شما برادران و فرزندان ملت را مانند دشمنان به جان هم افکنده و هرکدام از دیگری بیزاری می جستند و در این میان دشمنان ستمگر ملتهای ضعیف، بر مرکب آمال به تاخت و تاز و بندکشیدن ملل اسلامی و مکیدن خون آنها با کمال امنیت و آرامش خاطر اشتغال داشتند.

اسلام، راهنمای وحدت

اکنون که می بینم شما فرزندان عزیز، شاهراه اساس را یافته و بر پایه وحدت اسلامی به هم پیوسته اید، و نور تابناک قرآن مجید- دستور آزادی ملل ضعیف و راهنمای چگونگی نهضت مردان تاریخ و پیمبران پاک در هر عصری بر ضد ستمگران و استثمار و استعمارپیشگان- بر قلبهای شما پرتو افکنده است، به خود نوید می دهم که به خواست خدای بزرگ آتیه درخشان زندگی نزدیکی در انتظار ملل مظلوم است.

بر شما جوانان روشنفکر است که از پای ننشینید تا خواب رفته ها را از این خواب مرگبار برانگیزانید؛ و با فاش کردن خیانتها و جنایتهای استعمارگران و پیروان بی فرهنگ آنها غفلت زده ها را آگاه نمایید، و از اختلاف کلمه و تفرقه و هواهای نفسانی که رأس همه فسادهاست احتراز کنید، و به خداوند تبارک و تعالی روی نیاز آورید که شما را در این راه هدایت فرماید، و با جنود فوق طبیعت کمک کند؛ انّه ولی قدیر. قالَ اللَّه تَعالی و تَقَدَّسَ: وَ الَّذِینَ جاهَدُوا فِینا لَنَهْدِینَّهُمْ سُبُلَنا وَ إِنَّ اللَّهَ لَمَعَ الْمُحْسِنِینَ.

وحدت کلمه و وحدت مقصد

ما تجربه کردیم در این دو سه سال که آن وقت که توجه به خدای تبارک و تعالی مجتمعاً نداشته ایم، و لو یکی یکی هم داشتیم، نتوانستیم کاری انجام بدهیم؛ زیر بار ظلمها و ستمها و فشارها بودیم و چپاولگران عالم به ما از هر طرف حمله کرده بودند، و ما در قبضه آنها و کسانی که وابسته به آنها بودند گذراندیم روزگار بزرگی را و با فاجعه ای را. ودیدیم که این قیامی که ملت ایران کرد و نهضتی که ملت ایران کرد و کم کم از تفرقه به وحدت رو آورد و مقصد واحد و ابدان مجتمع و ارواح مجتمع در خیابانها، در همه بلاد کشور- از روستاها گرفته تا مرکز- ابدان مجتمع و ارواح مجتمع، ابدان در خیابان ها ریختند، و خواست آنها اسلام و خدا بود، و دست رد به سینه ظلم و ظالم و ستمکار زدند، همه اشخاصی که می خواستند این کشور را چپاول کنند، و چپاول کردند در سالهای طولانی و داشتند ادامه می دادند به این چپاولگری. خدای تبارک و تعالی عنایت فرمود و ما و شما و همه ملت، هم در ابدان مجتمع شدیم و هم در ارواح، اجتماعاً از زن و مرد و بزرگ و کوچک به خیابانها ریختند ملت ما، مقصد هم یکی بود و فریاد همه «اللَّه اکبر» بود، و فریاد همه این بود که مرگ بر اشخاصی که ستمگرند و اشخاصی که چپاولگرند، ما اسلام را می خواهیم، جمهوری اسلامی را می خواهیم که جمهوری اسلامی در آن هم آزادی هست و هم استقلال. ما باید این اجتماعی را که در ایران حاصل شد و این تحول بزرگی که حاصل شد این را سرمشق خودمان قرار بدهیم و از یاد نبریم.

توجه داشته باشیم که آنچه ما را پیروز کرد، آنکه ما را با دست تهی پیروز کرد، این اجتماع ابدان و اجتماع ارواح و وحدت کلمه و وحدت مقصد بود. و همین مردم در بیست سال پیش از این همینها بودند، مورد تعدی اجانب بودند و مورد تعدی آنهایی که نوکرهای اجانب بودند و کاری نمی توانستند بکنند. همینها بودند که به عنایت خدای تبارک و تعالی متحول شدند به یک موجود آسیب ناپذیر با وحدت همه جانبه در روح و در جسم. همینها بودند که از آن حالت به حالت دیگر متحول شدند و پیروزی را با این حال به دست آوردند. آن هم پیروزی ای که معجزه آسا بود. پیروزی ای که احتمالش داده نمی شد که بتوانند در این مدت کم با این زحمت هاییکه در مقابل آن چیزی که به دست آورده اند باز شما ناچیز به جا آوردید. آن چیزی که در دنیا اسمش باید معجزه باشد. بنابراین ما همه باید توجه کنیم [به ] همین تابلو بزرگی که سرتاسر ایران هست و منعکس است در آن «اللَّه اکبر» و «آزادی و استقلال و جمهوری اسلامی»، همان در نظر ما باشد و سرمشق ما باشد؛ و تا آخر ودر نسلهای آتیه منتقل بشود همین مطالب از شما به نسلهای آتیه تا ان شاء اللَّه در هیچ وقت از تاریخ نتوانند دیگر بر ما سلطه پیدا بکنند. این مطلب در شما مهم است؛ و در کسانی که دولتمردان هستند بیشتر مهم است، اهمیتش بیشتر است. آنها باید توجه داشته باشند که سند پیروزی ما همین وحدت کلمه و همین توحید کلمه بوده است. آنها باید بدانند که رسیدن هر یک از آنها به هر مقامی برای خاطر همین ملتی [است ] که بپاخاستند و وحدت کلمه را ایجاد کردند و با هم یک کلمه گفتند، و آن «آزادی، استقلال، جمهوری اسلامی». همه همین مقصد را داشتند.

نگاهی به دغدغه های اقتصادی حکومت علوی

امیرالمؤمنین (ع) راه تأمین قسط اقتصادی و عدالت اجتماعی را در تقویت بنیۀ مالی و فراهم ساختن راه های درآمد می داند، یعنی اقتصادی که از راه های مشروع و با حفظ کرامت انسانی و بر پایۀ عدالت و آزادی و از روی اعتقاد و ایمان به دست آمده باشد.

به گزارش خبرنگار اتاق خبر 24: 

شهادت امیرمومنان، حضرت علی علیه‌السلام، از دردناک‌ترین فجایعی است که در تاریخ بشر اتفاق افتاده است. او نه تنها برای شیعیان و مسلمانان، که برای تمام دل‌های حق‌طلب، عدالت‌خواه و جویای فضایل اخلاقی، اسطوره‌ای دوست‌داشتنی بوده و هست. برای همین است که همه جان‌های پاک، شیفته و سوگوار شهادت مظلومانه اوست.

اگر علی (ع) هیچ فضیلتی جز نزدیکی به پیامبر آخرین نداشت، باید مورد تکریم بزرگان این امت می بود؛ اتفاقی که نیفتاد. علی (ع) سرشار از فضیلت هایی بود که داشتن برخی از آنها برای رستگاری یک ملت هم کافی بود. اذعان به این امر توسط کسانی که خون های جاهلیت هنوز در رگ هایشان جاری بود. باعث می شد از دور قدرت خارج و در سایه عدالت علی (ع) نابود شوند. این شد که برادر و وصی پیامبر (ص) در فشار سیاسی بی سابقه ای خانه نشین شد و تا مدت ها فقط نقش یک مشاور را بازی می کرد؛ مشاوری که مشورت هایش ضمانت اجرایی هم نداشت.

علی ای حال بر آن شدیم تا به یکی از شاخص ترین صفات امیرالمومنین دراین نوشته اشاره کنیم. در باب عدالت اجتماعی و اقتصادی در حاکمیت، امام علی علیه السلام توجه ویژه ای به عزل و نصب های کارگزاران داشتند.

دغدغه امیرالمومنین در برقراری عدالت اقتصادی

دانشمندان و فرزانگان، در سراسر روزگار، عدالت را میانۀ تندروی و کندروی، گزافه و کوتاهی، بیش از اندازۀ پیش رفتن و کمتر از آنچه باید به حرکت درآمدن، انصاف، حق و مانند این ها می دانند. امیرالمؤمنین عدل را چنین تعریف می کند:

«عدل کارها را در جای (درست) خود می گذارد، و بخشش چیزها را از سمت و سوی خود بیرون می برد؛ عدل گرداننده و پرورانده ای همگانی است، و بخشش پراکنده رگبارگذاری ویژگانی است، پس (در هنگام سنجیدن این دو با یکدیگر) والاتر و برتر دادگری است».

امیرالمؤمنین عدالت اقتصادی را همبسته و در پیوند با آزادی سیاسی و هر دو اصل را وابسته به امنیت و نظم اجتماعی می داند.

امیرالمؤمنین (ع) راه تأمین قسط اقتصادی و عدالت اجتماعی را در تقویت بنیۀ مالی و فراهم ساختن راه های درآمد می داند، لیکن اقتصادی که از راه های مشروع و با حفظ کرامت انسانی و بر پایۀ عدالت و آزادی و از روی اعتقاد و ایمان به دست آمده باشد. کسب مالیات با این شیوه و پرداخت آن از سوی مؤدیان از روی عقیده و ایمان است که عبادت به شمار می رود، اجتماع را از موانع رشد پاک می کند، و زمینه را برای پیشرفت و بالندگی آماده می سازد و می توان چنین عملی را زکات و وسیلۀ تزکیه و تربیت نامید.

مسئلۀ اقتصاد و عدالت اقتصادی در نزد امیرمؤمنان (علیه السلام) اگر نگوییم اولویت اول، باید اذعان داشت که جزو اولین اولویت های مورد نظر ایشان در آیین زمامداری می باشد. که امام (علیه السلام) جان مبارک خود را نیز در این راه فدا کردند.

این نکته قابل توجه است که هدف ادیان الهی در سطح اجتماع، چیزی جز برپا داری عدالت نبوده است و اسلام – بطور خاص – گردش عادلانۀ مال را در سطوح مختلف جامعه از آشکارترین مظاهر حضور دین در جامعه برمی شمرد. و بر همین اساس بزرگترین مشکل انسان در طول تاریخ ظلم اقتصادی می داند.

با توجه به فساد اداری و عدم وجود ضوابط در ساختار حکومتی، اولین قدمی که امام (علیه السلام) در این راستا برداشتند اعمال اصلاحات متوازن و همگرا در ساختار حکومت بود و در این راه نیز اولین اقدام ایشان برکناری کارگزاران جور و نصب کارگزاران صالح بود. در این میان آنچه مورد کنکاش و پژوهش است معیارها و رهنمودهای امیرمؤمنان (علیه السلام) برای گزینش و عملکرد کارگزاران می باشد که بی گمان می تواند آئین نامه ای برای حاکمان اسلامی برای تمام اعصار باشد. فرمایشات امام (علیه السلام) و ارائه ساختارها و راهکارهای حکومتی گویا ظرف زمان و مکان را درنوردیده و پیشرفت های بشر در زمینه فنآوری و فرآیندهای اقتصادی و ارتباطی نیز نتوانسته از ارزشهای والای آن بکاهد. آنچه که در سیرۀ عملی و کلامی امام (علیه السلام) وجود دارد همچون ستاره ای در آسمان عدالت می درخشد و آزادگان جهان را دل می رباید و اجرای آن جهان را به سوی عدالت و برابری رهنمون می سازد.

معیارهای امام (علیه السلام) در انتخاب و نصب کارگزاران

امام (علیه السلام) روحیات و فضائل ذیل را برای کارگزاران برشمرده و ایشان را به رعایت آنها سفارش می نمایند.

- رعایت تقوای الهی و پرواپیشگی

«او را به مراعات و حفظ تقوای الهی فرمان ده.»

- مطیع فرمان پروردگار خود بودن

«خداوند واجباتی بر شما مقرر فرموده است آنان را ضایع نکنید و مرزهائی برایتان قرار داده از آنها تجاوز ننمایید.»

و در نامۀ 53 خطاب به مالک می فرمایند:

«به او فرمان دهد که از خدا پروا کند و طاعت او را بر همه چیز مقدم شمرد و هرچه در کتاب خداست به کار بندد...»

- عنان نفس را در اختیار گیرد

«ای مالک، مالک نفس خویش باش.»

- خود را از مردم انگارد و در نوع زندگی و حق و حقوق شهروندی خود را برتر از آنان ننگرد.

کارگزار دولت اسلامی باید ساده زیستی را در پیش گیرد و این به دو منظور است اول آنکه رفاه طلبی و تجمل گرائی از یکسو باعث جدائی کارگزار از طبقۀ کارمندان شده و آن دو را از هم جدا می سازد و کارمند، کارگزار را همچون تافته ای جدا بافته می انگارد. از سوئی دیگر، راحت طلبی همچون آفتی است که مقاومت فرد را در برابر سختیها کاسته و زایل می نماید. بنابراین، در منظر امیرمؤمنان (علیه السلام) کارگزار باید زندگی خود را هم سطح محروم ترین افراد تحت مدیریت خود بسازد. امام (علیه السلام) خطاب به کارگزار خود عثمان بن حنیف می فرمایند:

«آگاه باش که هر رهروی را رهبری است که بدو اقتدا کند و از دانش او نور گیرد و راه یابد. بدان که پیشوای شما از دنیا به دو جامۀ کهنه بسنده کرده است و از غذاها به دو قرص نان، بدانید که شما هرگز توان آنرا ندارید ولی با پارسائی، تلاش و پاکدامنی مرا یاری کنید...

آری اگر می خواستم راهش را می دانستم که چگونه به عسل ناب، مغز گندم و بافته های ابریشمین دست یابم. امّا چه دور است از علی که هوای نفس بر او چیره شود و شکمبارگی او را بر سر سفره های رنگین نشانده در حالیکه شاید در حجاز یا یمامه کسی باشد که خواب قرص نانی را هم نبیند و سیری اصلاً نشناسد.»

و در رابطۀ برابری والی و رعیت به مالک می فرمایند:

«از اینکه برای خود حقی، در آنچه همه در آن برابرند، بیش از دیگران خواهی، بپرهیز.»

- باد غرور در سر نپروراند و از خلق کناره گیری ننموده و در میان آنان با صدق و مهر رفتار نماید.

«والی نباید در برابر مال و مقامی که به آن رسیده است مردم را از یاد ببرد و تعهد خدمت را نادیده انگارد بلکه باید نسبت به بندگان خدا بیشتر نزدیک شود و به برادرانش بیشتر مهربانی کند.»

- پرهیز از متملقان و چاپلوسان و رد آنها از خود

«زنهار... از دوست داشتن تملق که باید از آن بپرهیزی، زیرا این احوال، خود از بهترین فرصت های شیطان برای تباه کردن است.»

- امام (علیه السلام) استبداد و خودکامگی را برنمی تابد و کارگزار خود را از آن نهی می نماید.

«پس هر آینه تو بالاتر از آنهائی و ولی امر تو بالاتر از تو و خدا بالاتر از کسی است که تو را به فرماندهی برگزیده است.»

- کارگزار باید در فرمانداری خویش خدای را در نظر داشته باشد و از معنای مأمور معذور پرهیز نماید.

«اگر اطاعت آفریدگان، موجب معصیت آفریدگار گردد، روا نیست.»

- کارگزار باید روحیۀ ایثار و ایثارگری را در خود تقویت نماید و در راه انجام مسئولیت های الهی خویش از هیچ چیز فرو گذار ننماید:

«... در راه انجام وظایف الهی از جان خویش مایه بگذارد.»

- معیار در تصمیم گیری عادلانه را در نظر گرفتن سه عامل می داند:

«باید محبوبترین کارها در نزد تو سازگارترین آنها با حق و گسترده ترین آنها در عدالت و فراگیرترین آنها در جلب رضایت مردم باشد.»

- در هنگام دستور و اقدام سه نکته را مورد توجه قرار می دهد: دستور نسنجیده، عمل بموقع و قاطعیت در اجراء

«بپرهیز از کاری که زمانش فرا نرسیده و سهل انگاری در آن چون انجامش ممکن گردیده یا پافشاری در امری که راه صحیح آن را ندانی یا سستی در زمانیکه درستی کار آشکار باشد پس هر کاری را در جای بایسته به جای آر.»

در زمینه استخدام، امام (علیه السلام) مواردی را برمی شمرند که مطابق با آنها می توان کارمندان را گزینش نمود و بعد متذکر می شوند که گزینش کارمندان براساس ضابطه و نه رابطه صورت پذیرد و جایگزینی رابطه را به جای ضابطه از عوامل شیوع خیانت و ستم برمی شمرند.

نکتۀ دیگری که مورد تذکار امام (علیه السلام) می باشد، آزمودن افراد، قبل و بعد از بکار گماری است تا بدینوسیله توانایی آنان نیز در بوتۀ آزمایش قرار گرفته و سنجیده شود.

«... آنگاه در کار آنان بنگر و آنها را با آزمایش به کار بپذیر.»

بدین ترتیب، امیرمؤمنان (علیه السلام) با دقت، در گزینش کارگزاران خود اقدام نموده و به همراه هر یک مجموعه ای از بایسته های حکومتی و زمامداری را ارائه دادند و در این امر از هیچ مسئله ای فروگذار نکردند تا ساختار ارادی – سازمانی اصلاح و سالم گردد. اهتمام امام به این امر را می توان مهم ترین علت در نظر ایشان – در اصلاحات حکومتی دانست یعنی تا ساختار اداری – سازمانی سالم به وجود نیاید و افراد صالح در رأس امور نباشند اصلاحات قابل اجرا نیست. با نگاهی به عهدنامۀ مالک اشتر می توان به وجود آمدن یک ساختار اداری مدوّن در سیستم حکومت را شاهد بود، ساختاری که صدر، ذیل و جایگاه اشخاص در آن مشخص است و سیستم ها در آن تدوین گشته و وظایف در آن مشخص می گردد.